Co muszę zrobić przed pierwszym startem moim nowym dronem DJI Mavic Mini?
Jeśli kupiłeś właśnie swojego pierwszego drona DJI Mavic Mini, na pewno jesteś ciekaw co musisz zrobić, żeby latać bezpiecznie i zgodnie z prawem. Najpierw jednak kilka słów wprowadzenia…
Zakup pierwszego drona i pierwszy start to niezapomniane przeżycie. Wszak każdy może dziś spełnić odwieczne marzenia ludzi o lataniu. Obserwacja świata z perspektywy dostępnej ptakom i nielicznym pilotom załogowych statków powietrznych jest fascynująca. Historia lotnictwa zaczęła się w 1903 roku, kiedy to pionierzy lotnictwa Bracia Wright, wystartowali zbudowanym przez siebie samolotem, sterując nim przelecieli pewną drogę i bezpiecznie wylądowali.
W 2006 roku powstała firma DJI, która w ciągu 10 lat zdołała zdominować rynek dronów konsumenckich a potem także profesjonalnych. Dlaczego tak się stało? Ponieważ właściciel firmy wiedział czego mogę potrzebować osoby zainteresowani oglądaniem świata z góry i zatrudnił zespół najlepszych inżynierów z różnych dziedzin, którzy zrobili to czego chcieliby klienci DJI. Tak powstały drony Phantom, które z czasem zastąpiła seria Mavic.
Komisja europejska przygotowała rozporządzenia regulujące zasady wykonywania lotów dronami, które wymusiły na producentach zastosowanie rozwiązań technicznych, które spowodowały przede wszystkimi minimalizację masy. Przepisy są mniej restrykcyjne dla dronów których masa startowa nie przekracza 250g. Dlaczego? Bo ewentualne szkody które może spowodować spadający Mavic z nieba będę mniejsze od spadającego 25kg octocoptera…
To tyle tytułem wstępu. Skoro już wiemy, że jakieś przepisy regulują wykonywanie lotów dronami warto jest wiedzieć co trzeba zrobić po wyjęciu drona z pudełka, aby nie narazić się na konsekwencje prawne, które z nich wynikają. Każda osoba która lata dronami w myśl aktualnych przepisów pełni rolę operatora i jednocześnie pilota systemu bezzałogowego. Pilot BSP jest jednocześnie kapitanem bezzałogowego statku powietrznego. Jak każdy kapitan podlega przepisom Ustawy Prawo Lotnicze.
Rejestracja w systemie ULC
Poniżej lista czynności do wykonania przed pierwszym lotem dronem z kamerą video:
- Załóż konto na stronie: drony.ulc.gov.pl
- Uzyskaj numer operatora składający się z trzyliterowego kodu kraju (POL) i 13 znaków alfanumerycznych
- Numer operatora umieść na dronie (możesz napisać go flamastrem na obudowie drona lub możesz nakleić naklejkę)
Kolejne czynności, które musisz zrobić, zależeć będę od masy startowej drona. Dlatego rozważymy je na przykładzie produktów firmy DJI. Dlaczego jej? Ponieważ w 2020 roku miała 70% udziału w globalnym rynku dronów konsumenckich. I jeśli dobrze analizuję sytuację, żadna inna firma nie ma obecnie szans się zbliżyć do sukcesu DJI. No to lecimy z masami startowymi.
Okres przejściowy
Jesteśmy obecnie w okresie przejściowym. Co to oznacza? Że obowiązujące przepisy są dopasowane do aktualnego stanu rynku. Nie ma wdrożonego systemu certyfikacji i nadawania klas (C1-C4, C5/6) bezzałogowym statkom powietrznym. Nie ma jeszcze dronów, które spełniają wymagania klas. Okres przejściowy kończy się 1 stycznia 2024r.
DJI Mavic Mini
Jeśli latasz dronem DJI Mavic Mini 2 (Mini, Mini 3 PRO) to masz najmniejsze ograniczenia w zasadach wykonywania lotu, ze względu na masę startową drona, która jest mniejsza niż 250g.
Możesz wykonywać loty dronem Mavic Mini na kilka sposobów w kategorii otwartej lub szczególnej:
A. Bez uprawnienia A1
B. Z uprawnieniem A1
C. Z uprawnieniem A2
D. Z uprawnieniem NSTS-01
E. Z uprawnieniem NSTS-05
A. Loty dronem Mavic Mini w kat. otwartej bez uprawnienia A1
Co musisz zrobić?
- przeczytać instrukcję obsługi Mavic Mini – znajomość instrukcji BSP używanego przez pilota jest wymagana w rozdziale: „UAS.OPEN.020 Operacje z użyciem systemów bezzałogowych statków powietrznych w podkategorii A1” Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019r.
Podstawowe zasady lotów w tym przypadku są następujące:
- wykonujesz loty jedynie w zasięgu wzroku VLOS
- możesz latać nad osobami postronnymi
- nie możesz latać na zgromadzeniami osób
- jeśli pozwala na to strefa geograficzna, możesz polecieć do 120m AGL
- nie możesz wykonywać lotów w strefie CTR (ze względu na brak uprawnień)
- latać dronami o masie startowej do 250g
B. Loty dronem Mavic Mini w kat. otwartej z uprawnieniem A1
Co musisz zrobić?
- przeczytać instrukcję obsługi Mavic Mini
- ukończyć bezpłatne szkolenie on-line w zakresie A1/A3 na stronie drony.ulc.gov.pl
- pozytywnie zaliczyć egzamin on-line w zakresie A1/A3 na stronie drony.ulc.gov.pl
Podstawowe zasady lotów w tym przypadku są następujące:
- wykonujesz loty jedynie w zasięgu wzroku VLOS
- nie możesz przelatywać nad osobami postronnymi
- w przypadku nieoczekiwanego pojawienia się osób postronnych pilot musi ograniczać czas przelotu nad nimi do niezbędnego minimum
- nie możesz latać na zgromadzeniami osób
- jeśli pozwala na to strefa geograficzna, możesz polecieć do 120m AGL
- w strefie CTR, dalej niż 1km od granicy lotniska, możesz polecieć do 30m AGL
- w strefie CTR, dalej niż 6km od granicy lotniska, możesz polecieć do 100m AGL
- latać dronami o masie startowej do 500g
C. Loty dronem Mavic Mini w kat. otwartej z uprawnieniem A2
Co musisz zrobić?
- przeczytać instrukcję obsługi Mavic Mini
- posiadać ważne uprawnienia dla podkategorii A1/A3
- przeszkolić się we własnym zakresie (samokształcenie) w zakresie praktycznym dla warunków operacyjnych podkategorii A3
- podpisać oświadczenie o posiadaniu umiejętności praktycznych dla warunków operacyjnych podkategorii A3
- przygotować się samodzielnie do egzaminu dla podkategorii A2 (można zrobić bezpłatne szkolenie dla A2 na stronie drony.ulc.gov.pl oraz skorzystać z wiedzy zawartej w „Kompendium wiedzy dla podkategorii A2 w trybie samokształcenia)
- zapisać się na nadzorowany egzamin dla podkategorii A2
- zaliczyć pozytywnie egzamin złożony z 36 pytań po 12 pytań w każdej z trzech dziedzin:
- Meteorologia
- Osiągi systemu bezzałogowego statku powietrznego w locie
- Techniczne i operacyjne środki ograniczające ryzyko na ziemi
Podstawowe zasady lotów w tym przypadku są następujące:
- wykonujesz loty jedynie w zasięgu wzroku VLOS
- musisz zachować minimalnie 50m w poziomie od osób postronnych
- nie możesz latać na zgromadzeniami osób
- jeśli pozwala na to strefa geograficzna, możesz polecieć do 120m AGL
- w strefie CTR, dalej niż 1km od granicy lotniska, możesz polecieć do 50m AGL
- w strefie CTR, dalej niż 6km od granicy lotniska, możesz polecieć do 100m AGL
- latać wszystkimi rodzajami BSP o masie startowej do 2kg
D: Loty dronem Mavic Mini w kat. szczególnej z uprawnieniem NSTS-01
Co musisz zrobić?
- przeczytać instrukcję obsługi Mavic Mini
- posiadać ważne uprawnienia dla podkategorii A1/A3 (nie musisz mieć A2)
- przejść szkolenie lotnicze w zakresie teorii i praktyki dla narodowego scenariusza standardowego NSTS-01 u wybranego operatora szkolącego
- uzyskać pozytywną ocenę umiejętności praktycznych zdobytych podczas szkolenia NSTS-01
- przygotować się do egzaminu w zakresie narodowego scenariusza standardowego NSTS-01 z materiałów szkoleniowych otrzymanych od operatora prowadzącego szkolenie
- zapisać się na nadzorowany egzamin dla scenariusza NSTS w wybranym podmiocie egzaminującym (podmiot ten nie może być operatorem prowadzącym szkolenie NSTS-01)
- przesłać dokumentację szkolenia praktycznego i ocenę umiejętności praktycznych do wybranego podmiotu egzaminującego (np.: KursNaDrony.pl – nr w rejestrze » E001 «)
- zaliczyć pozytywnie egzamin złożony z minimum 10 pytań w każdej z ośmiu dziedzin:
- Przepisy lotnicze
- Ograniczenia możliwości człowieka
- Procedury operacyjne
- Techniczne i operacyjne środki ograniczające ryzyko w powietrzu
- Ogólna wiedza na temat systemów bezzałogowych statków powietrznych
- Meteorologia
- Osiągi systemu bezzałogowego statku powietrznego w locie
- Techniczne i operacyjne środki ograniczające ryzyko na ziemi
- złożyć w ULC oświadczenie o wykonywaniu operacji lotniczej z użyciem BSP w kategorii szczególnej zgodnej ze scenariuszem standardowym NSTS-01
- zapewnia adekwatność procedur bezpieczeństwa i procedur awaryjnych oraz opracować plan działania w sytuacjach awaryjnych zgodnie z rozdziałem: „UAS.NSTS-01.070 Obowiązki operatora systemu bezzałogowego statku powietrznego” scenariusza NSTS-01
Podstawowe zasady lotów w tym przypadku są następujące:
- wykonujesz loty jedynie w zasięgu wzroku VLOS lub w trybie FPV na warunkach określonych w scenariuszu NSTS-01 (bliski BVLOS!)
- musisz zachować bezpieczną odległość od osób postronnych, ale to Ty decydujesz jaka ona jest biorąc pod uwagę czynniki określone przez ULC w scenariuszy NSTS-01
- nie możesz latać na zgromadzeniami osób
- jeśli pozwala na to strefa geograficzna, możesz polecieć do 120m AGL
- w strefie CTR, dalej niż 1km od granicy lotniska, możesz polecieć do 50m AGL
- w strefie CTR, dalej niż 6km od granicy lotniska, możesz polecieć do 100m AGL
- wnioskować do Prezesa ULC o wydanie zezwolenie na wykonywanie lotów wykraczających poza scenariusz standardowy (np.: loty wyżej niż 120m AGL)
- latać wszystkimi rodzajami BSP o masie startowej do 4kg
- założyć kamizelką odblaskową
Posiadając NSTS-02/3/4 również można wykonywać loty dronem Mavic Mini. Dochodzi jednak wtedy dodatkowy obowiązek przygotowanie instrukcji operacyjnej zgodnej z dodatkiem 5 do wspomnianego wcześniej rozporządzenia 2019/947.
E: Loty dronem Mavic Mini w kat. szczególnej z uprawnieniem NSTS-05
Posiadając NSTS-05/6/7/8 można wykonywać dronem Mavic Mini loty poza zasięgiem wzroku BVLOS. Analogicznie jak w przypadku scenariusza NSTS-01 trzeba ukończyć odpowiednie szkolenie lotnicze w zakresie wybranego scenariusza. Dla każdego ze scenariuszy związanych z lotami BVLOS operator musi przygotować instrukcję operacyjną zgodną z dodatkiem 5 do wspomnianego wcześniej rozporządzenia 2019/947 oraz z odpowiednim wyprzedzeniem zgłosić lot w PAŻP zgodnie z procedurą.
Obowiązki przed każdym lotem
- wykonać przygotowanie do lotu w którym zawarte są wymagane procedury
- przeanalizować możliwość lotu w strefach geograficznych przy pomocy aplikacji Drone Radar
- zgłosić lot przez wykonanie funkcji check-in w aplikacji Drone Radar
Po zakończeniu loty należy poinformować służby ruchu lotniczego o zakończeniu lotu przez skasowanie aktywnego checkinu w aplikacji Drone Radar.
Obowiązkowy Drone Radar
Aplikacja Drone Radar jest obowiązkowa i służy do:
- analizowania stref geograficznych (nie we wszystkich strefach można latać)
- do dwukierunkowej niewerbalnej komunikacji ze służbami ruchu lotniczego (przez zgłoszenie miejsca lotu funkcją check-in)
- do zgłaszania sytuacji awaryjnych (np.: uciekł mi dron) i odbierania komunikatów od służb ruchu lotniczego (np.: konieczności natychmiastowego lądowania ze względu na przelot śmigłowca Lotniczego Pogotowia Ratunkowego)
Aplikacja Drone Radar sygnalizuje możliwość wykonania loty przy pomocy trój kolorowego sygnalizatora – jak światła na skrzyżowaniu:
- zielone (co do zasady można latać),
- pomarańczowe (trzeba coś zrobić, żeby lot był możliwy),
- czerwone (zakaz lotów).
Więcej o aplikacji na stronie Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej.
Np.: strefa geograficzna nad Tatrzańskim Parkiem Narodowym pozwala na wykonywanie lotów po uzyskaniu zgody Dyrektora Parku. Lot bez jego zgody podlega pod przepisy karne wynikające z Ustawy Prawo Lotnicze i kosztuje 10000 zł.
Skróty i pojęcia wyżej używane
- A1 – jedno z uprawnień w podkategorii kategorii otwartej
- A2 – jedno z uprawnień w podkategorii kategorii otwartej
- A3 – jedno z uprawnień w podkategorii kategorii otwartej
- AGL – wysokość mierzona pomiędzy stakiem powietrznym a powierzchnią Ziemi znajdującą się bezpośrednio pod nim
- BVLOS – lot poza zasięgiem wzroku pilota
- BSP – bezzałogowy statek powietrzny (potocznie dron)
- CTR – strefa lotnicza wyznaczona wokół pasa startowego lotniska komunikacyjnego, w której prowadzone są operacje startów i lądowań samolotów pasażerskich, transportowych lub wojskowych
- FPV – lot w trybie obserwacji obrazu z kamery drona
- NSTS – narodowy scenariusz standardowy, zbiór informacji na temat obowiązków operatora i pilota, zasad wykonywania lotów oraz warunków uzyskania uprawnień do lotów w kategorii szczególnej, wydany na podstawie wytycznych Prezesa ULC
- PAŻP – Polska Agencja Żeglugi Powietrznej – organizacja lotnicza która zarządza w Polsce przestrzenią powietrzną. Warto zapoznać się ze stroną PAŻP poświęconą dronom.
- ULC – Urząd Lotnictwa Cywilnego a ściślej Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, który zajmuje się nadzorem rynku lotniczego w Polsce. Warto zapoznać się ze stroną ULC o dronach.
- VLOS – lot w zasięgu wzroku
- strefa geograficzna – strefa wydzielonej przestrzeni dla dronów w której obowiązuje pewne zasady. Dla każdej strefy geograficznej aplikacja Drone Radar wyświetla odpowiedni kolor sygnalizatora
Zerkaj w niebo i poleć dalej – komuś może być potrzebna ta informacja!
Piotr Kleczyński